O SPOT

Projekt „System Pomocy w Transporcie Materiałów Niebezpiecznych SPOT”

W trosce o bezpieczeństwo ludzi, mienie i środowisko oraz realizując inicjatywę Polskiej Grupy Bezpieczeństwa Chemicznego, działającej przy Polskiej Izbie Przemysłu Chemicznego, producenci zrzeszeni w tej organizacji powołali System Pomocy w Transporcie Materiałów Niebezpiecznych SPOT. Podstawą systemu jest sieć regionalnych ośrodków wyposażonych odpowiednio do zadeklarowanego przez nie stopnia udzielanej pomocy. System Pomocy w Transporcie Materiałów Niebezpiecznych wspomaga likwidację skutków zdarzeń wypadkowych z udziałem chemikaliów. Chemikalia należą do towarów, które codziennie w dużych ilościach przewożone są transportem drogowym, kolejowym, morskim i ostatnio lotniczym. Bezpieczeństwo transportu chemikaliów ma ogromne znaczenie. Utrata kontroli nad transportem materiałów niebezpiecznych doprowadzić może do uwolnienia znacznych ilości substancji o właściwościach palnych, wybuchowych, trujących itp. Pomimo podejmowanych działań zabezpieczających oraz wszelkich kroków prewencyjnych nie da się jednak całkowicie wyeliminować wypadków.

Nadrzędnym celem systemu SPOT jest ograniczenie skutków awarii w transporcie materiałów niebezpiecznych, poprzez wsparcie działań operacyjnych Państwowej Straży Pożarnej i innych służb ratowniczych na terenie kraju. W ciągu wielu lat działalności wypracowane zostały zasady ścisłej partnerskiej współpracy pomiędzy uczestnikami SPOT i Państwową Strażą Pożarną. Zasady te są stale doskonalone. W ramach systemu SPOT mogą działać nie tylko producenci, ale również przewoźnicy, dystrybutorzy oraz inne firmy, instytucje i organizacje mogące przyczynić się do sprawnej likwidacji awarii i ograniczenia jej skutków.

System SPOT obejmuje trzy stopnie pomocy:

  1. Stopień 1: doradztwo drogą telefoniczną przez specjalistę.
  2. Stopień 2: doradztwo na miejscu wypadku /awarii.
  3. Stopień 3: świadczenie pomocy technicznej służb interwencyjnych w miejscu awarii.

Przedsiębiorstwa zrzeszone w SPOT za pośrednictwem swych służb ratowniczych i ekspertów świadczą szybką i fachową pomoc przy wypadkach/awariach z udziałem produktów chemicznych. SPOT wiąże się z zasadami programu Odpowiedzialność i Troska i jest świadectwem powagi, z jaką przemysł chemiczny traktuje swoją odpowiedzialność za bezpieczeństwo, zdrowie i ochronę środowiska. SPOT jest bezpośrednim dowodem na to, że odpowiedzialność za wyprodukowane przez zakłady chemiczne nie kończy się na bramach tych zakładów.

Stanowiska dyspozytorów zakładów oraz stanowiska kierowania Zakładowych Straży Pożarnych i Zakładowych Służb Ratowniczych są czynne przez całą dobę i w sprawach SPOT osiągalne pod numerami telefonów alarmowych. Wszystkie ośrodki wyposażone są w kompleksową łączność elektroniczną. Ekipy ratownicze zrzeszone w systemie posiadają specjalistyczny sprzęt, który często nie jest na wyposażeniu Państwowej Straży Pożarnej z racji jego specjalizacji do konkretnych wąskich zastosowań.

System SPOT dysponuje odpowiednim potencjałem technicznym i ludzkim, który pozwala na likwidowanie wszelkiego typu nieszczelności w instalacjach przemysłu chemicznego. W trakcie działalności System SPOT systematycznie rozwija się w celu lepszego świadczenia pomocy przy zdarzeniach awaryjnych. Członkowie systemu starają się pozyskać firmy, nie tylko duże firmy chemiczne, ale również te, które są związane z naprawą cystern kolejowych i samochodowych oraz z transportem materiałów niebezpiecznych.

Cele SPOT:

  1. Działanie niezwłocznie na wezwanie, w sposób profesjonalny, dla zabezpieczenia bezpieczeństwa ludzi i środowiska,
  2. Udzielanie pomocy służbom ratowniczym zgodnie z zasadami działania Systemu,
  3. Współpraca i wymiana informacji pomiędzy ośrodkami działającymi w Systemie,
  4. Działanie w najlepszym interesie członków SPOT i firm chemicznych,
  5. Minimalizacja szkód i kosztów ratowniczych,
  6. Zapobieganie materialnym stratom,
  7. Współdziałanie z innymi instytucjami na miejscu awarii,
  8. Propagowanie idei Systemu SPOT.
  9. Realizacja celów SPOT wpływa na tworzenie dobrego wizerunku – „Odpowiedzialność i Troska” – dla zrzeszonych firm przemysłu chemicznego, dystrybutorów, przewoźników.

Działalność SPOT:

Zintegrowane podejście do ryzyka w zakresie bezpieczeństwa transportu substancji niebezpiecznych realizowane w systemie SPOT pozwala na wypracowywanie nowych standardów.

W trakcie cyklicznie przeprowadzanych narad krajowych SPOT opracowuje się kierunki działania obejmujące takie zagadnienia jak:

  1. Analiza możliwych zagrożeń powodowanych przez transport materiałów niebezpiecznych.
  2. Unormowania prawne dotyczące transportu materiałów niebezpiecznych.
  3. Procedury reagowania na wyróżnione rodzaje zdarzeń w transporcie materiałów niebezpiecznych.
  4. Analiza systemów zarządzania w zakresie procedur bezpieczeństwa w transporcie i produkcji.
  5. Analiza zdarzeń wypadkowych z udziałem materiałów niebezpiecznych – wymiana doświadczeń oraz dyskusje merytoryczne dotyczące rozpatrywanych przypadków.

Analizowane są również sygnały z jednostek Państwowej Straży Pożarnej i Policji. Dzięki cennym uwagom przedstawicieli tych jednostek, sygnatariusze zwracają uwagę na problemy transportu materiałów niebezpiecznych nie tylko z punktu widzenia producenta. System SPOT również wspomaga uzyskiwanie danych związanych ze zdarzeniami ratowniczymi, jakie miały miejsce w zakładach przemysłowych. W ramach systemu została stworzona baza danych kart charakterystyki produktów chemicznych wytwarzanych w zakładach sygnatariuszy oraz w jednostkach wspierających. Baza kart charakterystyki sygnatariuszy obejmuje 1413 kart a baza kart charakterystyki jednostek wspierających – 132 karty. Karty są sukcesywnie aktualizowane i w niektórych przypadkach również wydane w językach obcych.

W ramach współpracy baza kart sygnatariuszy jest aktualizowana na koniec roku i udostępniana wszystkim uczestnikom. Dostęp do kart jest dwutorowy – za pomocą KC SPOT oraz bezpośrednio u producenta – sygnatariusza.

Dla realizacji zadań systemowych utworzono bazę ekspertów specjalizujących się w konkretnych rodzajach chemikaliów oraz działaniach ratowniczych. Poszczególne ośrodki aktualizują dane ekspertów w miarę zachodzących zmian i przekazują informację do ośrodka Krajowego Centrum SPOT w Płocku.

Wieloletnie doświadczenie w niesieniu pomocy w sytuacjach awaryjnych pozwoliło na wypracowanie oraz zweryfikowanie procedur obowiązujących w systemie, które są analizowane podczas organizowanych dwukrotnie w ciągu roku Krajowych Narad SPOT. W spotkaniach obok sygnatariuszy biorą także udział przedstawiciele: Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego, Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej, Komend Wojewódzkich PSP, Komend Miejskich PSP, Komend Powiatowych PSP, Instytutu Chemii Przemysłowej, Instytutu Przemysłu Organicznego, Transportowego Dozoru Technicznego i inne osoby powiązane bezpośrednio lub pośrednio z bezpieczeństwem w przewozie towarów niebezpiecznych.

Inne działania SPOT:

  1. Opracowywane i doskonalenie na bieżąco zasad współpracy z przewoźnikami oraz udostępnianie i wykorzystywanie gromadzonych danych na temat taboru drogowego i kolejowego.
  2. Opiniowanie nowych uregulowań prawnych w zakresie znakowania zbiorników, rurociągów technologicznych oraz miejsc, w których składowane są znaczące ilości substancji lub preparatów niebezpiecznych.
  3. Aktualizacja i unowocześnianie oprogramowania w ramach działań prorozwojowych.
  4. Poszerzanie formuły SPOT o nowe przedsiębiorstwa.
  5. Współtworzenie programu do obsługi pomocy w transporcie materiałów niebezpiecznych w obszarze przewoźników ADR i RID. Program ma na celu pomoc w znalezieniu informacji o przewoźniku i jego zasobach transportowych (cysternach, autocysternach itp.), i wielu innych danych pomocnych w doborze środków transportu w trybie awaryjnym.
  6. Współpraca z ośrodkami na terenie kraju oraz z organizacjami europejskimi.
  7. Praca nad utworzeniem baz danych umożliwiających szybkie uzyskanie informacji przydatnych przy zdarzeniach związanych z transportem towarów niebezpiecznych. W ramach rozwoju tej gałęzi systemu realizowana jest również możliwość umieszczania w bazie kart dostarczanych przez innych dostawców. Uzasadnione jest zamieszczenie na serwerze kart udostępnionych przez sieciowych międzynarodowych dystrybutorów chemikaliów w Polsce.
  8. Działania umożliwiające udostępnianie danych zebranych na serwerze ftp bezpośrednio komendom Państwowej Straży Pożarnej.